بازی آمریکا با نیروهای نیابتی؛ آیا تحرکات کردها در شرق سوریه، مقدمه پروژه بزرگ‌تر آمریکاست؟
سرویس جهان مشرق - گزارش های حکایت از درگیری مسلحانه سنگین میان شبه نظامیان کرد و نیروهای دولت سوریه دارد که تمرکز این درگیری ها در شرق سوریه و در شهر «حسکه» است. گویا نیروهای سوری در آستانه عقب نشینی کامل از منطقه هستند.
هجوم نیروهای کرد با پشتیبانی هوایی آمریکا و حضور نیروهای عملیات ویژه آمریکا انجام می گیرد. استفاده ارتش سوریه از قدرت هوایی برای کنترل روند پیش‌رونده مناقشه، ظاهرا تحت تاثیر ایجاد یک «منطقه پرواز ممنوع اعلام نشده» توسط آمریکایی ها در شرق سوریه، محدود شده است.
رویترز در گزارشی با عنوان «کردهای سوریه نبرد با دولت را بردند، ترکیه علیه آن ها بسیج شده است» نوشت:
" نیروهای کرد سوریه تقریبا به طور کامل کنترل حسکه را به دست گرفته اند، در حالی که روز سه شنبه نبرد یک هفته ای دو طرف با آتش بس، موقتا پایان یافت. با مستحکم تر شدن موضع کردها در شمال شرق سوریه، ترکیه به تلاش های خود برای متوقف کردن نفوذ ان ها شدت بخشیده است."
شبه نظامیان کرد YPG، که بخش مهمی از کارزار ضدداعش به رهبری آمریکا را تشکیل می دهند، همین حالا هم کنترل بخش هایی قابل توجه از شمال سوریه را در دست دارند که از زمان شروع جنگ داخلی سوریه در 2011 از نوعی خودمختاری برخوردار شده است."
تحلیل گران همدل با عملکرد کردها، به ویژه نقش آن ها در نبرد با خلافت خودخوانده دولت اسلامی، این تحولات را گامی مثبت در جهت تشکیل یک «کردستان» بزرگ و مستقل می بینند.
اما واقعیات میدانی حاکی از آینده ای محتمل تر از تصویر کنونی و ناخوشایندتر است.
نسخه کردی اسراییل
مقاله واشینگتن پست با عنوان «درون نیروهای مبارز کرد: سربازان میدانی نیابتی آمریکا در جنگ علیه دولت اسلامی» مدعی شده است:
" گرچه نیروهای آمریکایی در نواحی تحت کنترل کردها حاضر به مصاحبه نشدند، اما همه جا شواهد حضور آن ها و تمرکز بر موصل دیده می شود. ایالات متحده هم در عراق و هم در سوریه به دنبال نیروهای زمینی نیابتی است تا با دولت اسلامی بجنگند. این سیاستی است که توفیقات اخیر را در بازپس گیری شهر الرمادی توسط نیروهای عراقی رقم زده است. اما موصل، یکی از بزرگ ترین ودیعه هایی که به دست دولت اسلامی افتاده، آزمون بزرگی هم برای نیروهای عراقی و هم کردها خواهد بود. مقامات آمریکایی می گویند شاید ماه ها طول بکشد که نیروهای محلی آموزش و تجهیزات لازم را برای پیشروی به سوی مواضع مستحکم شبه نظامیان داعش در این شهر دریافت کنند."
اما در پرتو نزاع اخیر میان شبه نظامیان کرد مورد حمایت آمریکا و دولت سوریه آشکار شده است که دولت اسلامی هدف اصلی آمریکا نیست. آمریکا در واقع به دنبال «نیروهای میدانی نیابتی» در سوریه بوده است، لیکن بسیار قبل تر از تبدیل داعش به یک برَند ژئوپلیتیکی در منطقه و با هدف سرنگونی دولت سوریه، نه پاکسازی سوریه از تروریست هایی که خود ایالات متحده در وهله نخست، ورود آن ها را به صحنه نبرد میسر کرد.
در همین پس زمینه است که می توان دید که کردها مورد استفاده قرار می گیرند تا اول سوریه نابود شود، بعد جناح های مختلف آن ها علیه یکدیگر و علیه کشورهایی که در آن ها حضور دارند تحریک گردند تا در نهایت کردها وضعیت یک «شبه دولت» همیشه وابسته را پیدا کنند که به عنوان یک اهرم فشار توسط واشینگتن، لندن و بروکسل مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
نیروهای کردی که اجازه دادند در جهت منافع غربی ها مورد استفاده قرار گیرند، در کنار افراط گرایان جهادی چون القاعده در انشقاق و ویرانی عراق نقش داشتند و اکنون از آن ها علیه سوریه استفاده می شود و به زودی رو به سوی ایران هم می کنند.
گزارش موسسه «استراتفور» با عنوان «کردهای ایران دوباره به سلاح روی می آورند»، از هم اکنون چشم اندازی اولیه از آن چه که قرار است در آینده ای نزدیک مناقشه ای وسیع تر با ایران باشد، ترسیم می کند، آینده نزدیکی که اهداف و منافع آمریکا در شرق سوریه محقق شود و توسعه یابد. استفاده آمریکایی ها از کردها، مصداق امروزی سیاست امپریالیستیِ دیرین «تفرقه بیانداز و حکومت کن» است. آن چه کردها «گمان می کنند» برایش می جنگند، در واقع ربطی به انگیزه های اصلی پشت پرده تسلیح، تعلیم و سازماندهی آن ها توسط غربی ها ندارد. محتمل ترین سناریو- اگر اکثریت نیروهای مسلح کرد همین رویه را حفظ کنند- این است که ان ها برای تجزیه و نابودی سوریه و ایجاد یک آشوب دیرپا مورد استفاده قرار گیرند، آشوبی که دامن خود آن ها را هم خواهد گرفت.
این سناریو ضرورتا منجر به اتکای سنگین کردها به پشتیبانی خارجی برای بقاء در آشوب پیش گفته خواهد شد که هدف غایی آن ایجاد یک نسخه کردی از اسراییل است- دولتی ساختگی و نابالغ که تا همیشه متکی به حمایت غربی هاست و توسط رژیم دست نشانده فاسد و غیرمنتخب اداره می شود. این آینده یک جنگ دایمی با ترکیه، باقی مانده‌ی سوریه، عراق و منازعه فزاینده با ایران است که نه برآمده از آرزوها و منافع اصیل مردم کرد، که ناشی از آمال ایدئولوژیک تحمیل شده از سوی غربی ها برای تضعیف قدرت ایران و اعاده هژمونی آن ها بر کل منطقه است.
داستان کردها هنوزکاملا تمام نشده است
علی رغم تاریک بودن چشم انداز اقدام کردها در ابزارشدن برای منافع غربی ها، که هدف آن ایجاد آشوبی است که گریبان خود کردها را هرگز رها نخواهد کرد- چنین چشم اندازی هنوز کاملا ناگزیر نیست.
روسیه و ایران هنوز نفوذ چشمگیری در میان جناح های کردی منطقه دارند و می توانند به تعدیل خسارات ناشی از برنامه آمریکا برای تجزیه سوریه از طریق نیروهای نیابتی کرد، کمک کنند. در حالی که این امر شاید مستلزم دادن پاره ای از امتیازات از سوی دولت سوریه برای حدی از خودگردانی در مناطق کردنشین این کشور باشد، اما در نهایت می تواند موجب خاتمه یافتن یا دست کم تعدیل مناقشه چندین ساله ای باشد که غرب آسیا و شمال آفریقا را عمیقا تحت الشعاع خود قرار داده است. به علاوه، در صورتی که سوریه و متحدانش بتوانند در عرصه میدانی تغییر ناگهانی چشمگیری ایجاد کنند و تحرکات جدید ترکیه هم حقیقتا برآمده از فاصله گیری ان از نفوذ ناتو باشد، می توان به پایان یافتن یا حداقل تعدیل عملیات آمریکا در شرق سوریه و منزوی شدن نیروهای کرد تحت حمایت آمریکا و در نتیجه سوق یافتن آن ها به مذاکره امید داشت.
در حالی که این احتمالات وجود دارند، تلاش های عظیم دیپلماتیک، سیاسی، اقتصادی و نظامی هم برای بازگرداندن نیروهای کرد تحت حمایت آمریکا به واقعیت مورد نیاز است.
منبع: New Eastern Outlook